Srbija već godinama unazad drži neslavan rekord u Evropi - nalazimo se u samom vrhu po broju žena obolelih i umrlih od raka dojke. Podaci Instituta za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut” pokazuju da od ove bolesti svake godine u Srbiji oboli oko 4.500 žena od kojih je trećina mlađa od 50 godina života, a da godišnje u proseku umre njih 1.650. 

Zvanični podaci pokazuju i da rak dojke predstavlja jedan od vodećih uzroka prevremene smrti kod žena u Srbiji i nalazi se na trećem mestu kao uzrok smrti kod žena od 45 do 64 godine starosti, odmah posle cerebrovaskularnih bolesti i ishemijske bolesti srca.

Glavni uzrok poražavajućih statističkih podataka jeste kasno otkrivanje raka dojke pa je u tom kontekstu pravovremeno otkrivanje od ogromnog značaja za život svake žene. Jednom rečju, PREVENCIJA je najpouzdaniji i najefikasniji način za očuvanje zdravlja i života svake žene. 

Rak dojke je maligna izraslina koja se javlja u situacijama kada zdrave ćelije počnu da se ubrzano umnožavaju i da uništavaju okolno zdravo tkivo dojke. Rak dojke može da se dogodi gotovo svakoj ženi ali je potpuno izlečiv ukoliko se otkrije u ranoj fazi i na vreme. Otkrivanje raka dojke u ranoj fazi znači da je tumor manji od 1 centimetra, što se može uraditi ultrazvučnim i mamografskim pregledom, ali ne i samopregledom grudi.

S obzirom da tačni uzroci raka dojke još nisu potpuno poznati, lekari u najznačajnije faktore rizika ubrajaju godine starosti, genetski faktor i atipičnu hiperplaziju dojke (gomilanje abnormalnih ćelija u dojci). 

Kao važne reproduktivne faktore rizika za nastanak malignih tumora na dojci lekari navode nerađanje i nedojenje, prva menstruacija pre 12. godine, prvi porođaj posle 30. godine i menopauzu posle 55. godine starosti. U faktore rizika ubrajaju se još i nepravilna ishrana i gojaznost, upotreba alkohola i duvana i fizička neaktivnost.

Svi ovi faktori rizika, od kojih se na neke može a na neke ne može uticati, ističu važnost prevencije, odnosno ranog otkrivanja ove bolesti. Rano otkrivanje malignog tumora dojke pruža mogućnost da se na vreme započne lečenje, povećava šanse za uspešnost lečenja i za trajno izlečenje. 

Samopregled dojki, a zatim ultrazvučni i mamografski pregled sastavni su delovi procesa prevencije i ranog otkrivanja bolesti. Samopregled dojki se obavlja jednom mesečno, najbolje oko 10. dana menstrualnog ciklusa, u kućnim uslovima, a ovu vrstu pregleda svaka žena bi posle navršene 20. godine života. Vidna promena veličine jedne dojke, promena boje i izgleda kože dojke, pojava sekreta iz bradavice ili čvorići u dojci predstavljaju alarm da se ODMAH javite lekaru.

Ultrazvučni pregled dojki spada, pored samopregleda dojki, u metode prevencije malignog tumora dojke. Ovaj dijagnostički pregled žene treba da rade svake godine, posebno žene mlađe od 40 godina zbog obilnijeg žlezdanog tkiva. Ova metoda je veoma važna i za mlade žene sa mastopatijom, žene sa postoperativnim ožiljcima, sa hormonskom terapijom i silikonskim implantatima. 

Mamografija je još jedna dijagnostička metoda kojom se prevenira rak dojke. Mamografiju preventivno treba da rade žene posle 40. godine starosti i to na svake dve godine. Takođe, žene koje imaju pozitivnu porodičnu anamnezu (neko u porodici je imao karcinom dojke), treba da  mamografiju sprovode na godinu ili godinu ipo dana.

Mamografija je bezbolan rendgenski pregled kojim se mogu otkriti promene u dojci, tačnije one manje promene koje ne mogu da se napipaju ili otkriju drugim pregledima. Mamografijom se snimaju obe dojke, sam pregled kratko traje a za snimanje se koristi mala i neškodljiva doza zračenja. 

Dezodorans, mleko za telo, puder u prahu ili parfem ne treba koristiti pre odlaska na mamografiju jer se njihove se čestice vide na snimku i mogu da predstavljaju smetnju prilikom procene mamografskog snimka od strane lekara.

I ne zaboravite - kontrolišite zdravlje svojih dojki redovno jer preventiva povećava terapijske mogućnosti i efikasnost lečenja.